Column | Jazzrel – NRC

Dat Radio 4 sinds kort ‘NPO Klassiek’ heet, lijkt geen aardverschuiving om van wakker te liggen. Toch is er in de muziekwereld flinke commotie ontstaan. Het begon toen de nieuwe zendermanager, Simone Meijer, in november tegen de Volkskrant botweg zei dat jazz en wereldmuziek er niet thuishoren. „Wij behandelen duizend jaar muziekgeschiedenis. Die andere vijf stations richten zich op pakweg de laatste honderd jaar.”

Bij pianist en componist Rembrandt Frerichs kwam het stoom uit de oren: „Alles ná 1900 zou dan naar een digitaal kanaaltje moeten, ver weggestopt. Absurd.” Hij uitte online zijn ongenoegen, en kreeg onverwacht een telefoontje van Meijer zelf. Zij verzekerde hem dat alleen de naam veranderde. „Dat is precies het probleem”, reageerde Frerichs. De irritatie leeft al veel langer bij hem en in de vaderlandse jazz- en world-scene. Liever zouden ze een brede, diverse programmering hebben als Radio Klara, uit Meijers geboorteland België. Ze lachte: „Maar die hebben heel weinig luisteraars.”

Ook uit het gewraakte interview: bij de helft zou de knop omgaan zodra er jazz klinkt. Frerichs: „En die andere vijftig procent dan?” Meijer verwees naar allerlei luisteronderzoeken, die Frerichs en zijn collega’s nog altijd niet gezien hebben. Ook niet nadat ze met een brede delegatie – van musici, directeuren van platenlabels, podia en vakbonden – mochten aanschuiven in Hilversum, om te praten met haar en Jurre Bosman, directeur audio.

Hun kritiek lijkt me terecht. Neem de laatste Boy Edgarprijs, toegekend aan de Surinaamse musicus Ronald Snijders (71). Radio 4 was er niet bij. Het werk van saxofonist Dick de Graaf (67), winnaar van de Edison Jazz Oeuvreprijs: niks van te horen op de publieke radio. Best een blamage.

Anderhalve week later stuurt Bosman een formeel berichtje. De kern: „We zullen jullie signaal meenemen in de dialoog met de omroepen.” Frerichs: „Daar word ik niet heel blij van. De zenderbazen verwijzen naar de omroepen die ze beknotten.”

De jazzrel herinnert aan het gestuntel rond boekenprogramma Brommer op Zee. Volgens de Mediawet heeft de NPO geen invloed op inhoud, maar onder de kijkcijferdwang gebeurt het toch. Marktdenken gaat boven een visie over de taak en programmering van deze collectieve voorziening.

Omdat ze bij de NPO geen gevoel van urgentie merken, willen Frerichs en zijn collega’s nu politieke aandacht vragen. Het is ook merkwaardig: internationaal staan wij vooraan, met het North Sea Jazz Festival, het BIM-huis en onze conservatoria waarvan de helft in jazz of wereldmuziek afstudeert. De overheid ondersteunt wel die hele infrastructuur, maar niet het kanaal waarop dat is te horen.

Alsof je investeert in geavanceerde hightech-geluidsapparatuur, maar niet in de speakers om het te brengen waar het thuishoort, bij de luisteraar.

Christiaan Weijts schrijft elke vrijdag op deze plek een column.