Ze zaten rond een kampvuur, tijdens hun laatste nacht begin december. In een video laten ze zien hoe de hun handen warmden. Nu zijn bijna alle bewakers van de Nederlandse ambassade in de Afghaanse hoofdstad Kabul hun baan kwijt, sommigen na meer dan tien jaar.
“Veertien jaar”, zegt een van hen, die met een groepje van tien met de NOS in Kabul wil praten. Ze zijn boos, en bang. Het bedrijf waar ze voor werkten, zou hen hebben gewaarschuwd niet met de media te praten. Omdat ze nog twee maanden salaris en een aanbevelingsbrief tegoed hebben, doen ze dit anoniem.
‘Een andere positie’
Uit Kamervragen die op 16 december werden beantwoord (.pdf), wordt duidelijk dat zij niet geëvacueerd zullen worden, omdat zij via een externe dienstverlener werkten. Daarom verkeren zij in een “andere positie” dan mensen met een dienstverband met de ambassade. Voor hen heeft “Nederland als werkgever een speciale verantwoordelijkheid.”
Uit de antwoorden op de Kamervragen blijkt ook dat de bewakers volgens de Nederlandse regering geen gevaar lopen, anders dan bewakers bij buitenlandse strijdkrachten, die door de Taliban als vijand worden gezien. “Ambassadebewakers houden zich op bij civiele objecten, officiële vertegenwoordigers van andere staten, waarmee de Taliban officiële contacten nastreeft.”
Zelf zien de bewakers dit anders, zo vertelt de groep in Kabul. “We hebben voor buitenlanders gewerkt. De Taliban maken geen onderscheid in het type baan.”
Op straat neergestoken
Een collega werd vier dagen daarvoor op straat neergestoken door onbekende daders en ligt in het ziekenhuis. Ze laten foto’s zien van zijn wonden. Het aantal gewelddadige berovingen neemt toe in Kabul, vanwege de economische crisis. Maar volgens de beveiligers moet het een persoonlijke aanval zijn geweest.
“Het was vlakbij zijn huis, en de daders hebben niets meegenomen. Niet zijn portemonnee, niet zijn telefoon of horloge”, zegt een van hen, die Engels spreekt. “We zijn allemaal bang. Zelf ben ik al vier keer van adres gewisseld.”
Persoonlijke aanvallen worden regelmatige gemeld. In hoeverre Talibanleiders hier iets mee te maken hebben, is niet altijd duidelijk. Zij hebben amnestie beloofd. Maar mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch vond in het geval van de dood of verdwijning van zeker honderd voormalige militairen en politie bewijs dat hoge lokale machtshebbers betrokken waren.
‘Evacuatie was beloofd’
De Nederlandse ambassade is sinds de Taliban de macht in Kabul overnamen op 15 augustus verlaten. Alle bezittingen zijn overgebracht naar een nieuwe locatie en het personeel werd in de weken daarna geëvacueerd. In de antwoorden op de Kamervragen staat dat de ambassade sinds begin 2021 duidelijk heeft gemaakt dat dit voor de bewakers geen optie zou zijn.
Maar zelf zeggen zij dat aan hun evacuatie is beloofd door hun baas, de externe dienstverlener. Ze voelen zich verraden. “In augustus werd gezegd: jullie zijn hier nodig, om de bezittingen van de Nederlanders te blijven bewaken. De eerste twee maanden zat ik dag en nacht op het nieuwe ambassadeterrein. Evacuatie zou tijd kosten, zeiden ze. Maar nu zijn we hier, en bovendien werkloos.”