1. In Rusland worden reservisten opgeroepen, hebben wij die in Nederland ook?
“Ja, wij hebben zeker mensen die oproepbaar zijn voor het leger. Maar niet zoals in Rusland, waar het gaat om voormalig dienstplichtigen”, zegt Mart de Kruif.
“Vroeger kon je in Nederland na je dienstplicht nog een paar jaar worden opgeroepen als dat nodig was. In de Koude Oorlog bestond ongeveer een derde van onze landmacht uit parate militairen. Twee derde waren reservisten, oproepbaar dus. Na de Koude Oorlog zijn we overgeschakeld op een beroepsleger. Als je beroepsmilitair bent geweest, heb je geen enkele verplichting om reservist te blijven. Het mag wel.”
2. Maar we hebben dus wel reservisten, wie zijn dat dan?
De Kruif: “Een onderdeel van de landmacht is de Nationale Reserve. Dat zijn zo’n 3000 zeer gemotiveerde mannen en vrouwen, die zich vrijwillig hebben aangemeld. De meesten van hen zijn nooit beroepsmilitair geweest.”
“Het is een groep mensen van heel divers pluimage: studenten, chirurgen, bouwvakkers, chauffeurs. Zij krijgen een militaire opleiding van een aantal weken. Ook hebben ze elk jaar verschillende opleidingsweekenden, waardoor ze echt goed zijn opgeleid. Hun kerntaak is: bewaken en beveiligen. Als Nederland ooit wordt binnengevallen, zouden deze mensen energiecentrales, vliegvelden en verkeersknooppunten bewaken.”
En dan is er nog een kleinere groep van een paar honderd reservisten met specialistische expertise, vertelt De Kruif: “Mensen uit het onderwijs die het leger tijdens missies kunnen helpen om een school op te zetten, mensen uit de landbouw die kunnen helpen met het aanplanten van gewassen, noem maar op. Maar ook majoor Roy de Ruiter, drager van de Militaire Willems-Orde, is reservist. Die is dus wel beroepsmilitair geweest en is nog altijd beschikbaar om te worden opgeroepen als Apache-vlieger.”
Ook bankiers en cyberspecialisten zijn soms oproepbaar voor het leger. Op haar website schrijft Defensie over de taken die reservisten uitvoeren voor de verschillende disciplines van ons leger.
En er is nog meer. De Kruif: “Een aantal Nederlandse ziekenhuizen, de relatieziekenhuizen noemen we die, hebben een chirurgisch team dat eens per zoveel jaar beschikbaar moet zijn om drie maanden op uitzending te gaan. Zij gaan dan naar een plek waar onze soldaten actief zijn en dragen daar ook een uniform. Ze krijgen niet zo’n uitgebreide militaire opleiding als de mannen en vrouwen van de Nationale Reserve, maar moeten wel wat leren over rangen en standen. Een wapen dragen ze alleen om zichzelf te beschermen.”
3. Stel: Nederland belandt in oorlog. Worden dan alleen onze reservisten gemobiliseerd of kan ik ook een brief krijgen?
“In eerste instantie zou naar de reservisten worden gekeken.” Dat zegt Patrick Bolder, als defensiedeskundige verbonden aan het Haags Centrum voor Strategische Studies. Geruststellend wellicht voor iedereen die zich dit de afgelopen dagen thuis op de bank een keer afvroeg. “Mobilisatie op grotere schaal is in Nederland echt heel onwaarschijnlijk.”
Hoe zit dat dan? Bolder: “Er is in Nederland nog altijd wel een dienstplicht. Als je 17 wordt, krijg je daar ook een brief over. Maar de opkomstplicht is opgeschort, met andere woorden: mensen worden niet opgeleid. Daar is geen capaciteit voor. We hebben bovendien ook niet zoveel wapensystemen om te bemannen.
De Kruif vult aan: “Er zijn ook niet meer genoeg officieren en onderofficieren om ze op te leiden, niet genoeg uniformen, niet genoeg schietbanen.”
Bolder: “De hele beroepsmacht zoals die nu bestaat, zou ingezet moeten worden om alle dienstplichtige mensen op te leiden als die worden opgeroepen. Maar die beroepsmacht is in tijden van oorlog zelf aan het front nodig.”
Rusland bewijst ook wel dat mobiliseren nog niet zo eenvoudig is, ziet Bolder. “Daar gaat het om mensen die wel ooit zijn opgekomen voor hun dienstplicht. Die worden dan helemaal opgeleid, maar zwaaien dan ook weer af. De kennis moet je dan wel af en toe opfrissen. Er gaan nu geluiden dat dit niet of niet voldoende is gebeurd. Dan bestaat een groot risico dat ze te snel en onvoorbereid dat front worden ingeduwd. Ik zie het somber in voor ze.”