Elke week stellen we een gezondheidsvraag aan een medisch deskundige. Deze week: hoe val ik in 2023 eindelijk wél op een gezonde manier af? Huisarts Monique Tjon-A-Tsien: “Stel geen regels op waaraan je je over tien jaar niet meer wilt houden.”
Helpen diëten volgens u?
“De helft van de Nederlanders doet momenteel aan de lijn of denkt erover ermee te beginnen. Desondanks groeit het percentage mensen met overgewicht nog steeds enorm. Ondanks al dat gelijn worden we dus dikker in plaats van dunner.”
“Dat komt doordat diëten alleen op de korte termijn werken. Ze zijn vaak heel streng, dus gooien mensen voortijdig de handdoek in de ring. Of ze keren terug naar hun oude levenswijze zodra ze hun streefgewicht hebben bereikt. Maar dan kom je onherroepelijk weer aan. Crashdiëten verstoren bovendien de honger- en verzadigingshormonen en de verbranding. Dat effect is meer dan een jaar later nog meetbaar.”
Hoe kun je dan op lange termijn slank blijven?
“Alleen door je eet- en leefpatronen permanent te veranderen. Als je iemand van 65 kilo wilt worden, zul je je altijd moeten gedragen als iemand van 65 kilo. Wat ik daarmee bedoel: zodra je die magische grens van 65 kilo hebt bereikt, moet je niet terugvallen in je eetgewoontes van toen je 10 kilo zwaarder was, want dan zul je geheid weer 10 kilo zwaarder worden.”
Welke valkuilen zijn er nog meer? En hoe kunnen we ze omzeilen?
“Realiseer je dat afvallen een langzaam proces is. En dat het niet in een rechte lijn gaat. Ga dus niet elke dag op de weegschaal staan. Een keer per maand is meer dan zat. De weegschaal hoeft jou niet te vertellen dat je goed bezig bent. Dat weet je zelf wel.”
Houd het haalbaar: stel geen regels op waaraan je je over tien jaar niet meer wil houden.
“Houd het realistisch. Ga niet ineens zes keer per week sporten. Kies dingen die je leuk vindt en die je kunt volhouden. Niet alleen op de middellange termijn, maar de rest van je leven. Houd het haalbaar: stel geen regels op waaraan je je over tien jaar niet meer wil houden.”
Wordt het naarmate we ouder worden lastiger om af te vallen?
“Ja. Dat komt onder andere doordat we onder invloed van hormonen geleidelijk aan spiermassa verliezen. Bij vrouwen gebeurt het eerder dan bij mannen. Ongeveer rond ons vijftigste. Doordat de spiermassa slinkt, vertraagt bovendien de stofwisseling. Dan helpt het niet meer om alleen maar minder te eten. Je zult ook meer moeten bewegen.”
“Maak krachttraining onderdeel van je sportgewoonten. Doe spierversterkende oefeningen, bijvoorbeeld push-ups en squats. Met krachttraining neemt je spiermassa minder snel af en blijft de stofwisseling hoger. Daardoor verbrand je makkelijker vet.”
“Uit verschillende onderzoeken blijkt dat je van een klein bord minder eet, maar wel met hetzelfde verzadigingsgevoel. Ook goed kauwen helpt. Dan heb je eerder het gevoel dat je vol zit en eet je dus automatisch minder.”
“Stress speelt ook een grote rol. Af en toe stress hebben is niet erg, maar langdurige spanning wel. Een overdosis cortisol verstoort namelijk veel processen in je lichaam: het is bijna onmogelijk om af te vallen als je te veel van dit hormoon in je lichaam hebt. Goed eten, voldoende slaap en rustig ademen helpen bij het reguleren van stress.”
Monique Tjon-A-Tsien is leefstijlhuisarts en kaderhuisarts hart-en vaatziekten in Wateringen.